عنوان : کوزوشی–مفاهیم ابتدایی وپیشرفته

(Kuzushi - Beginning and Advanced Concepts)

                                  منبع :      www.bestjudo.com/blog

انتخاب و ترجمه : مفید علیزاده

اکنون اجازه دهید باردیگر تفاوت میان «کوزوشی» ( به معنای بی تعادل کردن در جودو و برگرفته از فعل کوزره رو به معنای شکستن یا فروپاشیدن) و «کوشی کوداکه» ( واژه ای که جیگوروکانو می توانست در عوض کوزوشی به کارگیرد و به اعتقاد بسیاری از جودوکاران، معنای کوزوشی نیز همین است) بررسی کنیم. به نظرمی رسد کانو به طور عمد از به کارگیری کوشی کوداکه ( که به طور مکرر در کشتی سنتی سومو در ژاپن استفاده می شود) امتناع کرده است. شاید کانو می خواست به ما بگوید بی تعادل کردن تنها یک راه از شکستن و یا فروپاشاندن توانایی «اوکه» در دفاع موفق مقابل حمله شماست.

پس راه های دیگر چیست؟ اجازه دهید تصور کنیم دو جودوکار در وضعیت کلاسیک راست با یقه گیری معمول ایستاده اند. توری به ناگهان به عقب گام برمی دارد و خود را در وضعیت 45 درجه حمله به سوی اوکه قرار می دهد. این اقدام باعث وارد آمدن یک نیروی قابل توجه به پشت اوکه می شود که برای دفاع در مقابل آن باید یک گام به عقب بردارد ( و یا احتمالاً به سمت کنار برود که به جای مقابله با نیروی توری، او را وادار به همراهی با خود کند. ) چه چیزی می تواند مانع اوکه از انجام این کار شود؟

در اینجا چند امکان وجود دارد..... سرعت، ضرب آهنگ، فریاد کیایی، انحراف در جهت حرکت، وارد آوردن آتمی، زمان بندی، یقه گیری و حالت روحی و روانی جملگی به ذهن خطور می کنند. اجازه دهید هرکدام از این موارد را به طور مختصر بررسی کنیم:

سرعت: اگر به عنوان مثال، حمله شما چنان سریع باشد که اوکه زمانی برای واکنش نداشته باشد، آن گاه شما توانسته اید توانایی اوکه در دفاع را بی آن که تعادل او را برهم بزنید، از میان ببرید. بیشتر فنون آشی وازا در این مقوله قرار می گیرند.

ضرب آهنگ یا ریتم: رندوری یا شیایی بین دو جودوکار دارای یک ریتم یا ضرب آهنگ در حرکات آن هاست. اگرشما این ریتم را بشکنید و کنترل آن را به دست بگیرید، می توانید در هنگام وقفه ایجاد شده، توانایی اوکه در دفاع را ازبین ببرید

کیایی : فریاد بلند می تواند باعث اختلال در تمرکز و حرکت اوکه شود. اگرچه کشیدن کیایی مناسب بیشتر به نفع توری است تا آن که تمرکز و یا تعادل اوکه را تخریب کند، ولی به یقین یک عامل مورد استفاده محسوب می شود.

انحراف در جهت حرکت : اگرشما تظاهر به پرتاب در یک جهت کنید و اوکه با شدت در آن جهت اقدام به دفاع کند و سپس حرکت پرتابی خود را در جهت مخالف آن انجام دهید، به این شکل توانسته اید توانایی اوکه در دفاع را از بین ببرید. این اصل همچنین زیربنای «رنرا کو وازا» (   renrakuwaza) - یعنی ترکیب فنون با یکدیگر و ایجاد یک حمله ترکیبی - است.

آتمی: ضربه زدن در رندوری یا شیایی مجاز نیست، ولی یک روش عالی برای شکستن تمرکز یا تعادل حریف محسوب می شود.

زمان بندی: اگر اوکه پس از اجرای حمله درحال عقب نشینی است، حمله خود را شروع کنید. در اینجا شما از عامل زمان برای جلوگیری اوکه از دفاع استفاده کرده اید. این شاید یکی از موثرترین مواقع حمله محسوب شود. جودوکاران برجسته همچنین می توانند بلافاصله با شروع حمله اوکه، اقدام به حمله کنند. هنگامی که اوکه در حال شروع یک حمله است، در یک موقعیت ضعیف برای دفاع قرار دارد.

یقه گیری و گرفتن لباس: نوع گرفتن لباس و یقه اوکه، یا هنگامی که توری حمله خود را شروع کرده و اوکه هنوز اقدام به یقه گیری یا لباس نکرده، از عواملی است که مانع دفاع به وسیله اوکه می شود.

عامل روحی و روانی: این عامل تا حدودی با اقدام به تغییر در جهت حرکت مربوط می شود. اگر شما به طور مداوم حمله کنید و یا تهدید به حمله در جهت راست جلو و تظاهر به اجرای تای اوتوشی کنید و به ناگهان حمله خود را به سمت چپ عقب و اوستوگاری چپ تغییر دهید، اوکه در یک لحظه سردرگم شده و نمی تواند در برابر حمله شما دفاع موثری را داشته باشد.

تمام این روش ها ( که به طور مستقیم در برهم زدن تعادل اوکه نقش ندارند ) دارای چه نقطه اشتراکی هستند؟

اگر مسابقات سطح بالا را مشاهده کرده باشید، متوجه می شوید که رقبا به حریفانی حمله می کنند که هرگز بی تعادل نیستند. آنها از همین عوامل برای جلوگیری اوکه از دفاع استفاده می کنند. این مساله باعث طرح این سوال می شود آیا اول کوزوشی اجرا می شود بعد تسوکوری، یا برعکس؟ خوب، باید گفت که تمام جودوکاران در سطوح ابتدایی می آموزند که اول کوزوشی اجرا می شود. ولی در سطوح بالای مهارت، این تسوکوری است که اول اجرا می شود و به ایجاد کوزوشی می انجامد- خواه به صورت بی تعادل کردن حریف، یا یا برهم زدن موقعیت حریف و یا صرفاًٌ ناممکن کردن دفاع برای اوکه .

از نظر برخی از جودوکاران، این گفته شاید در ابتدا کفرآمیز تلقی شود. ولی بگذارید جملاتی را که دیگران نیز گفته اند بررسی کنیم. در کتاب «جودوی پویا» - اثر کازوزو کودو - این توضیح را مشاهده می کنیم:«کشاندن حریف به وضعیتی که از آن طریق می توان به آسانی او را پرتاب کرد یا برزمین زد، شکستن وضعیت او (کوزوشی ) نامیده می شود. ما همچنین گاهی اوقات، آن را به عنوان ایجاد یک وضعیت درست (تسوکوری ) مورد اشاره قرار می دهیم.»

همچنین جالب است اگر نسخه های مختلف کودوکان جودو را بررسی و مشاهده کنیم که مفاهیم در گذر زمان چگونه تغییر کرده اند. نسخه کنونی ویرایش شده در سال 1982 میلادی کودوکان جودو، در مورد تسوکوری می گوید:

«برای اجرای یک فن(کاکه) بعد از شکستن تعادل حریف، باید بدن خود را در وضعیت پرتاب قرار دهید که به آن تسوکوری می گویند» توجه کنید که در این ویرایش از کودوکان جودو، توالی کوزوشی ،تسوکوری و کاکه به روشنی ذکر شده است.

اکون اجازه دهید نسخه اصلی سال 1955 میلادی را بررسی کنیم که می گوید:« شکستن وضعیت یا تعادل حریف برای آسان تر کردن حمله و در عین حال آماده نگاهداشتن خود برای حمله، تسوکوری یا اقدام مقدماتی برای حمله نامیده می شود. اجرای دقیق فنون مورد نظر خود هنگامی که وضعیت حریف به وسیله تسوکوری شکسته شده است، کاکه یا حمله نامیده می شود » - به تفاوت در اینجا توجه کنید - توالی مورد اشاره در این نسخه به صورت تسوکوری (ایجاد کوزوشی ) و کاکه ذکر شده است و یا شاید این نسخه بنا را بر آن گذاشته است که میان کوزوشی و تسوکوری افتراق مشخص و تعین شده ای وجود ندارد.

«جیمی پدرو» - موفق ترین مبارز بین المللی امریکا - مساله را به این صورت مطرح می کند:«در برخی از پرتاب ها، مراحل سه گانه اجرای فن به ترتیب و پشت سر یکدیگر – کوزوشی (شکستن تعادل)، تسوکوری (قرار گرفتن در وضعیت پرتاب) و کاکه (انجام پرتاب) - می آیند و در مواقع دیگر، کوزوشی و تسوکوری همزمان انجام شده وکاکه در پی آنها می آید. در برخی موارد نادر نیز تسوکوری نخست و کوزوشی به دنبال آن واقع می شود و کاکه تکنیک را به انجام می رساند. ( کتاب Judo Techniques & Tactic صفحه 62 )

هر آن کس که فیلم «صد و یک تکنیک ایپون» را مشاهده می کند، به سرعت متوجه می شود که حملات موفق لزوماً با نامتعادل کردن اوکه شروع نمی شوند. بنا براین، شاید کانو به طور هدفمند واژه کوزوشی را برگزیده است - که به اعتقاد من معنای درست تر آن شکسته شدن یا فروریختن وضعیت اوکه یا توانایی او در دفاع و نه صرفاً تعادل او است- زیرا اگر دغدغه کانو فقط تعادل بود، اصطلاح ژاپنی مناسب تری برای آن وجود داشت.

کوزوشی یکی از تفاوت های اصلی میان جودو و هنر بنیادین جوجیتسو است که جودو از آن مشتق شده است. مهارتی که شما به واسطه کوزوشی کسب می کنید، به گونه ای موثر بر مهارت شما در اجرای فن و غلبه بر حریف تاثیر می گذارد و این موضوعی است که باید همواره زمان تمرین خود را صرف آن کنید. در حالی که عوامل زیادی بر مهارت و توانایی شما در فراگیری جودو تاثیر می گذارند، تنها پنج عامل اصلی هستند که می توانند جودوی شما را ارتقا دهند:

1-    سرعت بیشتر در اجرای فنون

2-    قدرت بیشتر برای به کار گیری

3-    وزن بدنی بیشتر

4-    تای سابکی های دقیق تر (تسوکوری صحیح و دقیق در اجرای فن)

5-    کوزوشی بهتر و صحیح تر

کسب مهارت در دو مورد نخست دشوار است. مورد سوم تنها زمانی کاربردی است که شما بخواهید رشته خود را از جودو به کشتی سنتی سومو تغییر دهید و دو مورد آخر بهترین نتایج را برای شما به دنبال خواهند داشت. بنابراین، جلسه بعد که در سالن جودو هستید، زمانی را در رندوری صرف بررسی چگونگی برهم زدن توانایی حریف در دفاع نمائید. در این صورت جودوی شما بهتر خواهد شد.